Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej w relacjach z kolegami i samorządem.
Cz. 4 – Niemożność wykonywania zawodu.
W karierze zawodowej radcy prawnego/adwokata mogą zaistnieć trwałe lub czasowe przeszkody w wykonywaniu zawodu. Ustawy ustrojowe wskazują nie niektóre z nich:
- skreślenie z listy radców prawnych adwokatów (art. 29 i art. 293 U.r.p./art. 72 U.p.a.),
- czasowa niemożność wykonywania czynności zawodowych (art. 28, art. 652 U.r.p./art. 26, art. 95j U.p.a. oraz różnego rodzaju wypadki życiowe, zdrowotne lub losowe),
- trwała niezdolność do wykonywania zawodu (art. 222 U.r.p./art. 4c U.p.a.).
Ujawnienie się takich przeszkód nie wpływa na obowiązek ochrony tajemnicy zawodowej, gdyż jest on nieograniczony w czasie tj. trwa nawet w przypadku definitywnego lub czasowego zaprzestania wykonywania zawodu (art. 3 ust. 3-5 U.r.p./art. 6 ust. 1-3 U.p.a.; art. 17 KERP/art. 19 KEA). Oczywiście radca prawny/adwokat skreślony z listy nie może ponieść odpowiedzialności dyscyplinarnej za ujawnienie tajemnicy zawodowej (należy jednak pamiętać, że w przypadku gdy przeciwko radcy prawnemu toczy się postępowanie dyscyplinarne, do czasu zakończenia takiego postępowania można odmówić skreślenia z listy radców prawnych pomimo wniosku radcy prawnego – art. 30 ust. 1 U.r.p./art. 72 ust. 2 U.p.a.).
W każdym z powyższych przypadków mamy jednak do czynienia ze sprawami klientów, które były prowadzone przez radcę prawnego/adwokata przed wystąpieniem przeszkody. Zabezpieczenie interesu klienta wymaga kontynuacji takich spraw przez innego radcę prawnego/adwokata. Z reguły wymagać będzie to dostępu do tajemnicy zawodowej. Inicjatywa w tym zakresie leży w rękach samego klienta jak i władz obu samorządów.
Jeżeli zdecyduje klient i umocuje innego radcę prawnego/adwokata do prowadzenia konkretnej sprawy wówczas w grę wejdzie przekazanie sprawy, w tym ujawnienie tajemnicy zawodowej poprzez udzielenie informacji o istotnych okolicznościach sprawy oraz przekazanie dokumentów, w trybie art. 53 KERP/§ 34 KEA (więcej na ten temat we wpisie Przekazanie sprawy innemu radcy prawnemu/adwokatowi).
Czasami jednak decyzję wyznaczenia zastępcy radcy prawnego/adwokata musi podjąć Dziekan Rady OIRP/ORA. Dotyczy to sytuacji skreślenia z listy radców prawnych/adwokatów albo trwałej (dotyczy adwokatów) lub czasowej niemożliwości wykonywania czynności zawodowych (art. 21 ust. 2 U.r.p./art. 37a U.p.a. – więcej na temat zastępcy we wpisie Przekazanie sprawy innemu radcy prawnemu/adwokatowi). Zastępca nie może więc żądać ujawnienia tajemnicy, czy to poprzez wzywanie zastępowanego (nie mówiąc już o kliencie lub osobie trzeciej mających dostęp do informacji i dokumentów sprawy) do składania wyjaśnień, do udostępnienia budynków i pomieszczeń, urządzeń, akt i innych dokumentów. U.r.p./U.p.a., KERP/KEA (w szczególności zastępca nie jest organem samorządu lub jego funkcjonariuszem wymienionym w art. 62 KERP/§ 67 KEA) i Regulaminy wykonywania obu zawodów nie dają bowiem wyraźnych podstaw do nałożenia takich obowiązków na zastępowanych (zresztą KERP i Regulamin jako akty podustawowe i pozaprawne nie mogą naruszać przepisów U.r.p. o tajemnicy zawodowej). Tylko wówczas, gdy zastępca i klient zgodzą się na dalsze prowadzenie konkretnych spraw klienta i w jego imieniu przez zastępcę, a klient umocuje do tego zastępcę – znajdą odpowiednie zastosowanie zasady ujawniania tajemnicy przy przekazaniu sprawy innemu radcy prawnemu/adwokatowi art. 53 KERP/§ 34 KEA (więcej na ten temat we wpisie Przekazanie sprawy, a obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej). Zastępca radcy prawnego nie może być jednak wyznaczony, gdy stwierdzano trwałą niezdolność do wykonywania zawodu. Nie powoduje to bowiem ani skreślania z listy, ani czasowej niezdolności do wykonywania zawodu (art. 222 U.p.a.). Nie zwalnia także z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. Kontynuowanie spraw prowadzonych przez radcę prawnego trwale niezdolnego do wykonywania zawodu pozostaje więc w sferze decyzyjnej klienta, który może zdecydować o ich przekazaniu innemu radcy prawnemu/adwokatowi w trybie art. 53 KERP/§ 34 KEA.
